Trong mùa hè nắng nóng hoặc mùa đông rét buốt, máy điều hòa trở thành “vị cứu tinh” không thể thiếu trong nhiều gia đình và văn phòng. Tuy nhiên, việc sử dụng điều hòa sai cách có thể dẫn đến sốc nhiệt – tình trạng thay đổi nhiệt độ đột ngột gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe. Vậy xử lý khi bị sốc nhiệt điều hòa như thế nào cho đúng cách? Niềm Tin Việt sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Sốc nhiệt điều hòa là gì?
Sốc nhiệt điều hòa là hiện tượng cơ thể phản ứng tiêu cực do thay đổi đột ngột về nhiệt độ môi trường. Cụ thể, khi cơ thể đang quen với môi trường có nhiệt độ cao ngoài trời (trên 35 độ C), sau đó bước vào một không gian điều hòa lạnh (thường từ 18 đến 25 độ C), cơ chế điều hòa nhiệt của cơ thể bị rối loạn. Sự thay đổi quá nhanh khiến các hệ thống trong cơ thể – đặc biệt là hệ thần kinh, tuần hoàn và hô hấp – không kịp thích ứng, dẫn đến rối loạn sinh lý, thậm chí có thể gây đột quỵ nhiệt.
Sốc nhiệt không chỉ xảy ra khi đi từ nóng vào lạnh mà còn có thể xuất hiện khi từ phòng lạnh bước ra nắng nóng, hoặc khi bạn rời khỏi điều hòa vào buổi sáng sớm hoặc ban đêm mà không chuẩn bị tốt cho cơ thể. Do đó cần có cách xử lý khi bị sốc nhiệt điều hòa phù hợp.
Các dấu hiệu nhận biết sớm sốc nhiệt điều hòa
Để xử lý khi bị sốc nhiệt điều hòa kịp thời, bạn cần chú ý đến những biểu hiện ban đầu của người bị sốc nhiệt. Niềm Tin Việt tổng hợp các dấu hiệu thường gặp như sau:
- Đau đầu âm ỉ hoặc dữ dội, chóng mặt, cảm giác choáng váng.
- Buồn nôn, có thể nôn ói.
- Đổ mồ hôi nhiều hoặc đột ngột ngừng tiết mồ hôi.
- Da lạnh, tái xanh hoặc đỏ ửng bất thường.
- Nhịp tim nhanh, cảm giác hồi hộp, loạn nhịp.
- Cơ thể mệt mỏi rã rời, run tay chân, cảm giác mất sức.
- Một số trường hợp có biểu hiện co giật nhẹ, lú lẫn, mất định hướng.
- Nếu nặng, người bệnh có thể bất tỉnh, ngất xỉu.
Nguyên nhân gây ra tình trạng sốc nhiệt khi dùng điều hòa
Nguyên nhân chính của sốc nhiệt điều hòa là do sự chênh lệch nhiệt độ quá lớn và quá nhanh giữa hai môi trường, dẫn đến việc cơ thể chưa kịp điều chỉnh cơ chế tản nhiệt hoặc giữ nhiệt. Để biết cách xử lý khi bị sốc nhiệt điều hòa, chúng ta cần điểm qua một số tình huống phổ biến như:
- Bước vào phòng có điều hòa quá lạnh ngay sau khi vận động ngoài trời nóng bức.
- Ở trong phòng điều hòa quá lâu rồi bước ra ngoài trời nắng mà không có thời gian thích nghi.
- Đặt nhiệt độ điều hòa quá thấp, dưới 22 độ C, khiến hệ hô hấp và tuần hoàn hoạt động quá mức để giữ ấm.
- Vào phòng lạnh khi cơ thể còn đang đổ mồ hôi, khiến lỗ chân lông co lại đột ngột, gây hại cho hệ miễn dịch.
- Phòng điều hòa không có hệ thống thông gió tốt, dẫn đến thiếu oxy hoặc không khí tù hãm, càng làm cơ thể khó thích nghi.
Hướng dẫn xử lý khi bị sốc nhiệt điều hòa
Khi có người bị sốc nhiệt điều hòa, điều quan trọng nhất là xử lý nhanh, đúng và không gây sốc thứ cấp.
Niềm Tin Việt khuyến nghị các bước xử lý khi bị sốc nhiệt điều hòa như sau:
Đưa người bệnh ra khỏi phòng điều hòa ngay lập tức
- Di chuyển người bệnh đến khu vực thông thoáng, có nhiệt độ trung bình và không có luồng gió lạnh trực tiếp.
- Không đưa ra môi trường nắng nóng gay gắt ngay lập tức để tránh sốc nhiệt ngược.
Nới lỏng quần áo, giúp người bệnh hạ thân nhiệt tự nhiên
- Cởi bỏ bớt lớp áo nếu cần thiết để giúp cơ thể thông thoáng.
- Tránh quạt gió mạnh trực tiếp vào người bệnh.
Cho uống nước ấm từng ngụm nhỏ
- Nếu người bệnh còn tỉnh táo, hãy cho uống nước ấm, tuyệt đối không dùng nước đá hoặc nước quá lạnh.
- Có thể dùng nước oresol pha loãng để bù điện giải nếu có.
Xoa bóp nhẹ nhàng để kích thích lưu thông máu
- Xoa nhẹ các vùng như lòng bàn tay, bàn chân, gáy và thái dương để giảm triệu chứng.
- Không được chườm lạnh hoặc dùng đá lạnh xoa lên cơ thể trong lúc này.
Theo dõi các chỉ số sinh tồn
- Kiểm tra nhịp tim, hơi thở của người bệnh. Nếu có dấu hiệu ngưng thở hoặc ngất, cần đặt người bệnh nằm nghiêng để tránh sặc.
- Gọi cấp cứu ngay nếu người bệnh không tỉnh lại sau 5-10 phút, có dấu hiệu khó thở, co giật, mê man.
Cách phòng ngừa sốc nhiệt khi sử dụng điều hòa
Niềm Tin Việt tin rằng việc phòng ngừa sốc nhiệt không khó nếu bạn tuân thủ những nguyên tắc cơ bản dưới đây:
- Điều chỉnh nhiệt độ hợp lý: Không nên đặt điều hòa dưới 26 độ C, đặc biệt vào ban đêm. Để chế độ tự động hoặc tăng dần nhiệt độ để cơ thể có thời gian thích nghi.
- Hạn chế sự chênh lệch nhiệt độ quá lớn: Không để chênh lệch nhiệt độ giữa trong và ngoài phòng vượt quá 7 độ C. Khi chuẩn bị bước ra ngoài nắng, nên tắt điều hòa 5-10 phút trước đó hoặc ra hành lang trung gian để cơ thể thích nghi dần.
- Không bước vào phòng lạnh khi cơ thể đang ướt mồ hôi: Sau khi vận động, hãy dùng khăn lau khô mồ hôi, nghỉ vài phút ở nơi mát tự nhiên trước khi bước vào phòng điều hòa.
- Duy trì độ ẩm không khí: Dùng máy tạo ẩm hoặc để chậu nước trong phòng để tránh tình trạng khô da, khô mũi do điều hòa hút ẩm.
- Uống đủ nước mỗi ngày: Duy trì lượng nước khoảng 2-2,5 lít/ngày để cơ thể hoạt động ổn định trong môi trường điều hòa.
- Lưu ý khi dùng điều hòa cho người già và trẻ nhỏ: Đây là hai nhóm đối tượng có khả năng điều chỉnh thân nhiệt kém, cần sử dụng điều hòa ở mức nhiệt nhẹ và có thời gian nghỉ hợp lý.
Kết luận
Sốc nhiệt điều hòa là một hiện tượng nguy hiểm nhưng có thể dự phòng và xử lý khi bị sốc nhiệt điều hòa hiệu quả nếu được trang bị kiến thức đúng. Đừng vì sự tiện nghi của điều hòa mà bỏ qua yếu tố an toàn sức khỏe. Việc sử dụng điều hòa cần phải dựa trên nguyên tắc hài hòa với sinh lý cơ thể, chứ không chỉ để “làm mát nhanh nhất”.
Xem thêm:
Cập nhật lần cuối vào 28/03/2025 Bởi Thùy Linh
Ngày đăng bài 28/03/2025 Bởi Thùy Linh